Wspieranie dziecka w odkrywaniu jego mocnych stron i wzmacnianiu poczucia własnej wartości

„Dziecko potrzebuje zachęty jak roślina wody” Rudolf Dreikurs

Wzmacnianie poczucia własnej wartości u dzieci jest procesem, który polega na odkrywaniu i wykorzystywaniu ich wewnętrznych zasobów i umiejętności. Skupienie się na mocnych stronach i codziennych sukcesach dziecka pozwala mu dostrzec, że jest zdolne do osiągania celów oraz radzenia sobie z wyzwaniami, które stają na jego drodze.

Wzmacnianie pewności siebie poprzez konkretne pytania

Dzięki zadawaniu pytań, które pomagają dzieciom dostrzegać swoje zasoby, rodzice mogą wspierać ich rozwój emocjonalny i budować fundamenty dla zdrowej samooceny.

Przykłady pytań, które mogą być pomocne, to:

• Co ostatnio udało ci się zrobić, z czego jesteś naprawdę zadowolony/na?
• Jak sobie poradziłeś/aś z czymś trudnym? Co ci pomogło w tej sytuacji?
• Kiedy ostatnio ktoś docenił twoje umiejętności? Jakie były te umiejętności?

Takie pytania zachęcają dziecko do refleksji nad własnymi sukcesami, niezależnie od ich skali, a także nad jego umiejętnościami i zasobami, które przyczyniły się do tych osiągnięć.

Budowanie poczucia sprawczości i samodzielności poprzez małe kroki

Wzmacniając poczucie własnej wartości, warto pamiętać, że nawet małe sukcesy mogą stanowić istotny krok w rozwoju. Każdy drobny krok, każdy mały cel, który dziecko osiąga, buduje w nim wiarę we własne możliwości i rozwija poczucie sprawczości.

Można wzmacniać ten proces poprzez komplementowanie za starania i przypominanie dziecku o drobnych sukcesach. Regularne odwoływanie się do wcześniejszych doświadczeń wzmacnia w dziecku poczucie pewności siebie oraz przekonanie, że jest w stanie osiągać kolejne cele.

Przykłady codziennych praktyk wzmacniających poczucie własnej wartości

• Docenianie starań – chwaląc za wysiłek, a nie tylko efekt, rodzic pomaga dziecku zrozumieć, że jego wartość nie wynika wyłącznie z wyników, ale także z pracy, jaką wkłada.

Zamiast mówić „Jesteś najlepszy/a w klasie!” po dobrym wyniku na sprawdzianie, rodzic może powiedzieć: „Widzę, że dużo ćwiczyłeś/aś i naprawdę się starałeś/aś. Twoja ciężka praca się opłaciła!”

• Codzienne rytuały– takie jak wspólne posiłki, czas na czytanie przed snem lub rozmowa o tym, co dziecko chciałoby robić następnego dnia, pomagają dziecku czuć się bezpiecznie i dostrzec, że jest dla rodzica ważne.

Każdego wieczoru rodzic może poświęcić kilka minut na rozmowę o mijającym dniu i wspólne planowanie kolejnego. Można zapytać dziecko: „Co chciałbyś/łabyś jutro zrobić ciekawego?” albo „Jak myślisz, co fajnego Ci się dzisiaj udało?”

• Dawanie możliwości dokonywania wyborów – kiedy dziecko może samo podejmować małe decyzje, czuje, że jest odpowiedzialne za swoje wybory, co pozytywnie wpływa na jego poczucie własnej wartości.

Rodzic może zaproponować dziecku: „Chciałbyś/łabyś dziś założyć niebieską czy czerwoną bluzkę?” lub „Wolisz dzisiaj iść na plac zabaw czy pojeździć na rowerze?”

• Pomoc w radzeniu sobie z emocjami– pomoc w nazywaniu i rozumieniu emocji dziecka, co buduje poczucie własnej wartości poprzez lepszą samoświadomość. Ważne jest przy tym unikanie bagatelizowania uczuć dziecka.

Gdy dziecko jest smutne z powodu konfliktu z kolegą, rodzic może powiedzieć: „Widzę, że jesteś zły/ła, bo coś poszło nie tak. To zupełnie normalne, że się tak czujesz. Chcesz mi opowiedzieć, co się stało?”.

• Wspólne rozwiązywanie problemów – w obliczu wyzwań warto zaangażować dziecko w proces szukania rozwiązań, co buduje jego wiarę we własne możliwości i rozwija umiejętność radzenia sobie z problemami.

Gdy dziecko zgubi swoją zabawkę, zamiast szukać jej samodzielnie, rodzic może zaproponować: „Spróbujmy razem pomyśleć, gdzie ostatnio ją widziałeś/łaś. Masz jakiś pomysł, gdzie mogła się zapodziać?”.

• Wyrażanie bezwarunkowej akceptacji – warto często przypominać dziecku, że jest wartościowe i kochane niezależnie od tego, co zrobi, oraz okazywać akceptację dla jego unikalnych cech.
  Rodzic może powiedzieć: „Cokolwiek się stanie, zawsze będę cię kochać. Jesteś dla mnie bardzo ważny/na”, co pozwala dziecku poczuć się bezpiecznie i być kochanym bez względu na sytuację.

Dlaczego ważne jest wspieranie mocnych stron

Kiedy dziecko skupia się na swoich mocnych stronach, dostrzega, że ma umiejętności, które mogą pomóc mu pokonać trudności. Ten sposób wspierania pomaga budować zdrowe poczucie własnej wartości i sprawia, że dziecko staje się bardziej pewne siebie, niezależnie od tego, jakie wyzwania napotka na swojej drodze.

Wspieranie poczucia własnej wartości u dziecka to jedna z najważniejszych misji rodzicielskich.

Pamiętajmy, że każde słowo, gest czy nawet zwykła chwila wspólnego czasu mogą zbudować fundamenty, na których nasze dzieci będą rozwijały swoje marzenia i dążyły do celów. Bądźmy dla nich nie tylko nauczycielami, ale przede wszystkim towarzyszami w tej niezwykłej podróży zwanej życiem. Dajmy dzieciom przestrzeń do rozwoju, motywujmy do podejmowania wyzwań i celebrujmy ich sukcesy. Kiedy dzieci czują się doceniane i zauważane, ich pewność siebie wzrasta, a przyszłość staje się pełna możliwości. Każde dziecko ma w sobie potencjał, który tylko czeka na odkrycie.

Rodzicu -> wzmacnianie poczucia własnej wartości u dzieci to proces, który wymaga czasu, cierpliwości i zaangażowania.

Rodzicu -> dzieci, które dorastają w atmosferze akceptacji i wsparcia, stają się nie tylko pewnymi siebie dorosłymi, ale także ludźmi gotowymi do budowania pozytywnych relacji z innymi.

Razem stwórzmy świat, w którym każde dziecko będzie miało szansę na odkrycie swoich wyjątkowych talentów.

Bibliografia:

Berg, I. K., & Steiner, T. (2003). Children’s Solution Work. New York: W. W. Norton & Company.
Branden, N. (2008). The Six Pillars of Self-Esteem. New York: Bantam.
Mruk, C. J. (2006). Self-Esteem Research, Theory, and Practice: Toward a Positive Psychology of Self-Esteem. New York: Springer.
Seligman, M. E. P. (2006). Optymizmu można się nauczyć. Poznań: Media Rodzina.
Topping, K. J., & Bremmer, W. (1998). Self-Esteem: The Key to Your Child’s Education. London: Routledge.